آیین زندگی

کتاب آیین زندگی ترجمه و شرح نامه سی و یکم نهج البلاغه است که شامل سفارشات ، توصیه ها ، موعظه ها ، رهنمودها ، آموزه ها یا رهتوشه های امیرالمومنین به امام حسن مجتبی است . نامه ای که حضرت مولا هنگام بازگشت از جنگ صفین در یکی از منازل بین راه خطاب به فرزندشان امام حسن مجتبی نوشته اند . و طی آن همه آنچه را که یک انسان برای زندگی در این جهان به آن نیاز دارد ، مورد توجه قرار داده اند .

در مقدمه کتاب می خوانید :

ولی این فقط ظاهر ماجراست !

یعنی چه ! ؟

اگر این فقط ظاهر ماجراست ، پس باطن یا بواطن ماجرا چیست ؟

برای رسیدن به پاسخ این سوال ، توجه به چند نکته ضروری است :

1 _ وصیت نامه به فرزند را قاعدتا در کنج خانه می نویسند و در یک فضای خلوت و آرام و بی دغدغه .

نه زمانی که پشت سر سخت ترین و پر ملال ترین جنگ ، یعنی صفین قرار گرفته و در بغل هزار جور جراحت جسمی و روحی و پیش رو انواع و اقسام فتنه ها و دسیسه ها .

در چنین شرایطی نوشتن یک یادداشت خصوصی یا وصیت نامه به فرزند _ بی کمترین اشاره به مشکلات جاری و مسائل پیش رو _ قدری غریب و باورناپذیر جلوه می نماید . آن هم مکتوبی که دوره ای کامل از قواعد حیات معقول و زندگی سعادتمندانه است .

2 _ وصیت نامه ای که اختصاصا برای فرزندی مشخص نوشته شده می تواند خصوصی و محرمانه برایش ارسال گردد و نیازی به برانگیختن توجه همگان ندارد .

3 _ امام حسن مجتبی = همچنان که امامان دیگر علیهم السلام از عصمت ذاتی و علم لدنی برخوردار است و قاعدتا محتاج دستورالعمل های اصولی و اساسی زندگی نیست .

4 _ اگر قصد حضرت مولا انتقال برخی معارف و مفاهیم صرفا به امام حسن مجتبی بود می توانست این معارف را مثل اسرار خلقت و ودایع امامت به شیوه ای کاملا کرامتی و خرق عادتی به ایشان منتقل سازد . نیاز نبود که این انتفال در قالب نامه ای سرگشاده صورت بگیرد .

و 5 _ 6_ 7_ ...

خوب غرض از چیدن این مقدمات چیست ؟

با نفی این وجوه ، در پی اثبات چیستیم ؟

غرض از این مقدمات رسیدن به این نکته است که :

مخاطب این وصایا و سفارشات مولا ، ماییم . همه ما و تک تک ما .

مگر نه این است که پیامبر فرمود : من و علی پدران این امتیم .

پس این وصیت نامه ، سفارشات یک پدر است به تمامی فرزندانش _ اعم از پسر و دختر و کوچک و بزرگ _ در تمتام طول تاریخ و در همه وسعت گیتی . آن هم نه یک پدر معمولی و متعارف . پدری که به راه های آسمان آشناتر است تا مسیر های زمین ، پدری که هزار کتاب از کتب انبیا در دستاهای اوست پدری که از ازل ناظر بر خلقت بشر بوده است و مراد و اسوه همه اولیا پدری که به دلیل معصومیت آسمانی نقص و خلل و خطا و اشتباه در کلام و رفتارش راه ندارد .