شرح خطبه امام حسین ( ع ) در منا

از بین بیانات عرشی خامس آل عبا حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، خطبه مِنا از شور و حرارت و حساسیّت و وزانت و قوّه بیان و شرایط ویژه‌ای برخوردار است، امّا کمتر شیعه‌ای از نام و مفادّ بلند این خطبه آگاه است، چه برسد به دیگران و اغیار!

خطبه مِنا را می‌توان آهنگ رسمی طلیعه کربلا و حماسه عاشورا نامید، چرا که برای نخستین بار در چنان شرایطی و در یک تریبون رسمی، امام(ع) در همایشی، بزرگان دین و سیاست را دور هم جمع کرده و ضمن اعلام هشدار و بیدار نمودن فطرت‌های خواب‌آلود مسلمین، رنج‌های حقیقی که دامن اسلام و مسلمین گرفته را معرّفی کرده و با شدّت از آن اعمال و عُمّال برائت جستند.

نویسنده تلاش کرده است در ده گفتار، به شرح مختصر «خطبه مِنای امام حسین(ع)» بپردازد و از سویی تلاش کرده‌ نگاه خویش را از اوضاع فعلی جامعه هم برندارد؛ چرا که معتقد است نمی‌توان چشم را از اوضاع و نیازهای فعلی مسلمین پوشاند و به تفسیر دین و قرآن و قیام عاشورا پرداخت!

نویسنده با شرح این خطبه درصدد تبیین شرایط جامعه اسلامی در دهه 60 هجری، اهداف قیام امام حسین(ع)، عبرت آموزی از قیام عاشورا و همچنین بصیرت بخشی به مخاطبان در زمینه احتمال تکرار حوادث مشابه در جامعه اسلامی ماست. وی درباره محتوای کتاب می نویسد: «حسین بن علی(ع) در این خطبه شریف جوانب مختلف اجتماعی ـ مذهبی دوران پس از شهادت امیرمؤمنان(ع) و علّت تسلّط معاویه بن ابی سفیان بر جامعه اسلامی انگیزه‌ی به دست گرفتن سرنوشت مسلمین توسّط این دشمن دیرینه اسلام را مطرح کرد.  سپس به خطرهایی که آینده اسلام را تهدید می‌کند اشاره نمود و زنگ خطر را به حرکت در آورد که اگر مسلمانان قیام نکنند و سران قوم و آگاهان ملّت به خود نیایند و وظیفه خود را انجام ندهند، نه تنها چراغ پرفروغ رسالت بی فروغ، بلکه مشعل فروزان نبوّت با دست دشمنان به خاموشی خواهد گرایید.»

فصل اول به «جریان‌شناسی، مفهوم حزب و جناح، چپ و راست» پرداخته است. دررابطه با تعریف جریان در این کتاب می‌خوانیم: «جریان عبارت است از تشکل، جمعیت و گروه اجتماعی معینی که علاوه بر مبانی فکری، از نوعی رفتار ویژه اجتماعی برخوردار است. جریان دارای سه ویژگی و شاخصه اساسی است که عبارتند از: اجتماعی‌بودن و برخورداری از نوعی رفتار ویژه اجتماعی، دارا بودن تشکل و جمعیت، برخورداری از اندیشه مشخص و رفتار معین مرتبط با آن».

فصل دوم  از عناوین «کارکردهای احزاب، اسلام و فعالیت احزاب، فعالیت احزاب و قانون اساسی و رهبری و حزب» تشکیل شده است. از اساسی‌ترین کارکردهای ویژه احزاب در این کتاب به رقابت انتخاباتی با هدف پیروزی، تدوین سیاست‌های عمومی، آموزش سیاسی مردم، برخورد و انتقاد از حکومت، برخورد و انتقاد از حکومت، واسطه میان حکومت و مردم، تسهیل کار حکومت پارلمانی و گردآوری همفکران اشاره شده است.

در فصل سوم مباحث «پیشینه شکل‌گیری احزاب، احزاب سیاسی پیش از انقلاب اسلامی، فدائیان اسلام، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، حزب مؤتلفه اسلامی، انجمن حجتیه، جبهه ملی، سایر احزاب ملی‌گرا، نهضت آزادی، حزب توده، خداپرستان سوسیالیست، سازمان مجاهدین خلق، چریک‌های فدایی خلق، جریان‌های سلطنت‌طلب» مورد بررسی قرار گرفته است.

مؤلفان در فصل چهارم در رابطه با «حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، حزب خلق مسلمان، دوران دفاع مقدس، مجمع روحانیون مبارز، دوران سازندگی، حزب کارگزاران سازندگی، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی، دوران اصلاحات، حزب مشارکت، جبهه دوم خرداد، سایر احزاب اصلاح‌طلب، آبادگران ایران اسلامی، دوران اصول‌گرایی، شاخصه‌های اصول‌گرایی، فتنه 88، جریان انحرافی، جبهه‌بندی‌های اصول‌گرایان و حزب اعتماد ملی» مطالبی را به نگارش آورده‌اند.

در بخشی از این کتاب آمده است: تشکل‌های سیاسی بعد از انقلاب اسلامی در ابتدا تحت عنوان گروه‌های موسوم به چپ و گروه‌های موسوم به راست در قالب‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شدند، و بعدها در قالب اصول‌گرا و اصلاح‌طلب صف‌بندی کردند و هر کدام شامل طیف سنتی و مدرن می‌باشند و در درون خود نیز با جبهه‌بندی‌های مختلفی همراه هستند. نکته قابل توجه در اینکه این تقسیم‌بندی در قالب جریان راست و چپ در ادبیات سیاسی کشور واقعی نبوده و اهداف و شعارهایی که توسط این احزاب مطرح می‌گردد، با آنچه به عنوان احزاب چپ و راست در کشورهای اروپایی و آمریکایی شناخته می‌شوند، متفاوت است.‌

 «پیشینه تشکل‌های دانشجویی، دفتر تحکیم وحدت، بسیج دانشجویی، جامعه اسلامی دانشجویان، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل، جنبش عدالت خواه دانشجویی و بایسته‌های تشکل‌های دانشجویی» در فصل پنجم  مورد کنکاش قرار گرفته‌است. تشکل‌های دانشجویی به دلیل برخورداری از نیروی جوانی، پویایی و نشاط و روحیه آرمان‌گرایی همواره از تشکل‌های تأثیرگذار در تحولات کشور در برهه‌های مختلف بوده است که نمی‌توان نقش و جایگاه آن را نادیده گرفت. در این فصل ابتدا به پیشینه تشکل‌های دانشجویی اشاره  و سپس مهم‌ترین تشکل‌های دانشجویی برشمرده و در پایان به بایسته‌های تشکل‌های دانشجویی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره می‌شود.